Yangın Hidraforları

Yangın pompaları yapı ve çalışma prensibi olarak, genel su temininde kullanılan santrifüj pompalardan farklı değildir. Fakat acil durum anında sorunsuz çalışma güvenilirliği istenmesi gereği normal pompalara göre yapısında önemli detaylara sahiptirler. Yangın pompaları maksimum güvenilirlik ve net çıkış basınç değerini sağlamaya yönelik olarak tasarlanıp imal edilen pompa gruplarıdır. Santrifüj pompalar, sağlayacağı hidrolik değerler ve çalışma koşullarına uygunluğu sebebi ile yangın sistemlerinde kullanılabilecek tek pompa türüdür. Yangın pompaları, içerisinde bulunan çark ya da çarkların, motor tahriki ile milleri ekseninde dönel hareketle suya kazandırdığı santrifüj kuvvet sayesinde etki ettiği suya salyangoz gövde formu içerisinde basınç kazandırır. Pompa içerisinde basınçlandırılmış su, salyangoz gövde formunu takip ederek salyangoz gövde çıkış ağzından tesisata transfer olur. Bu sebeple yangın pompaları, basınç kazandırdığı suyu gerekli olan noktalara transferini sağlayan çeşitli yapılardaki temel hidrolik makinalardır.

Pompada kullanılan basınç ve debi iki önemli değer, kısaca P, H ve Q olarak gösterilir. Yanığın sitemi için gerekli olan su debisi ve basıncı için yangın pompası performansında iki kritik faktör bulunmaktadır. İlk faktör debidir, belirli bir zaman periyodunda belirli bir noktadan geçen suyun hacimsel miktarıdır. Yangın pompalarında debi birim türü çoğunlukla “gpm” (galon per minute) olarak veya daha az oranla (metreküp / saat) “m³/h” birim türünden kullanılır. NFPA standartları yangın pompalarında belirleyici kriterler koyması sebebi ile bu standardın menşei bölgede kullanılmakta olan ve standarda da işlemiş olan imperyal birim sistemleri projeciler ve yangın ekipmanları üreticilerinin de sıkça kullandığı birim sistemi haline gelmiştir. Diğer bir Pompa faktörü de basınç ve basma yüksekliğidir. Kısaca (P) ve (H) olarak gösterilir. Pompa su basma miktarı basınç ve basma yüksekliği mesafe olarak nitelendirilmesi durumunda, birimlerde de farklılıklar meydana gelmektedir. Genellikle basınç birimleri olarak psi ve Bar kullanılır. Basma yüksekliği olarak kullanılırsa birimler, feet (ft) ve metre (m) olarak kullanılır.

NFPA 20 Yangın pompalarının asgari koşullarda çalışabilmesi için minimum koşulları belirler. Kullanılabilecek yangın pompalarının genel tiplerini ve teknik spesifikasyonları belirler. Listelenen yangın pompalarında kullanılması gereken ekipman, cihaz ve güç ünitelerinin kabul edilebilir şartlarını belirler. Bu standart yangın direnci yüksek, güvenilir, üstün kaliteli ve olumsuz etkilere dayanıklı çevre elemanlarının kullanılmasını önermektedir.

Yangın pompalarını belirleyen en önemli kıstas hidrolik değerlerdir ve bu değerleri karşılayabilecek temel ve sorunsuz yapıda pompalar birincil seçim kriteridir. Yangın pompalarının seçimleri özellikle NFPA 20 standardında net bir şekilde belirtilmiştir. Öncelikle hidrolik seçim kriterleri, malzeme opsiyonları kriterleri ve tahrik kontrol güvenlik panolarının yetenekleri pompa seçimi için başlıca şartları ortaya koymaktadır. Yangın pompası debi miktarı SI birim ve MKS boyut sisteminde 6m³/h’den 1136m³/h’a kadar çıkmaktadır. Basınç değer aralığı ise 2,7 bar’dan 13,6 bar’ kadardır. NFPA 20 standardının 3 ve 4. bölümlerinde kapalı vana konumundaki basınç değeri, tasarım basıncının yüzde 140’ı geçmemesi gerekir. Debi değerinin de tasarım debi değerinin yüzde 150 olduğu durumda basınç değeri, tasarım basınç değerinin yüzde 65’inin altına inmemelidir.